Hoe verhoud ik me tot de aarde?
Wekelijkse inspiratie - 12 september 2025
Bijna vijf jaar geleden verhuisden mijn vrouw en ik naar Rockanje. Het kennismaken met de buren was vlug gebeurd in een straat met slechts vier adressen. En ook met anderen in het dorp en de gemeenschap ging het snel. Maar er volgde een fascinerende kennismaking met nog véél meer buren. Ik was al gewend bij te houden hoeveel vogels ik in onze tuin zag. Maar door ook steeds meer op hele kleine buren te letten, maakte ik in een fascinerende ontdekkingsreis kennis met klinkende namen als Acanthosoma, Athalia, Donacia, Liliocera en Zygiella.
Duizend soorten
Ecoloog Luc Hoogenstein1 probeerde in 2020 – min of meer gedwongen door de beperkingen van longcovid – duizend verschillende soorten te vinden. In heel Nederland? Welnee, in zijn tuintje en directe omgeving, tweehonderd vierkante meter midden in Utrecht. Het werden er dat jaar 1496 en de teller bleef daarna doorgaan! Zoveel soorten, in vaak complexe relaties tot elkaar, zo vlakbij. Dat is toch prachtig? Maar vaak zie je het pas als je erop gewezen wordt of er echt bij stil wilt staan …
Tegelparadijs of groene tuin
Onze relatie tot menselijke buren kan soms heel complex zijn. Daarnaast is er die enorme soortenrijkdom waartoe we ons ook moeten verhouden, want er is een biodiversiteitscrisis aan de gang. Door allerlei activiteiten, al was het maar door een tegelparadijs van een groene tuin te maken, maken we het al die buren van andere soorten knap lastig. Ik noem het bewust ‘buren’: ze woonden daar al lang.
Het is gewoon familie
Ons individuele gedrag, de keuzes die we maken, doen ertoe voor andere mensen maar ook voor al die andere wezens die ook gewoon familie van ons zijn. Een fruitvliegje bevat voor bijna de helft dezelfde genen als ik! De meeste mensen zullen een mug wel doodslaan. Vanuit het boeddhisme komt het idee ‘sorry’ tegen die mug te zeggen. Terecht, denk ik; het is een manier van kijken.
In de kantlijn
In mijn werk als docent wil ik niet alleen maar kennis overdragen. Daarom eindig ik tegenwoordig elke les met de simpele oproep ‘Reduce, re-use, recycle & let love guide you’.2 Soms geef ik daar nog een korte toelichting bij. Blijkbaar zit er een kracht in de herhaling want de leerlingen houden bij hoe vaak de oproep langskomt, ik krijg commentaar als ik hem oversla en hij staat al in een aantal schriften in de kantlijn. Hopelijk stimuleer ik daarmee een levenshouding die zich richt op voorzichtig omgaan met de aarde en in liefde omgaan met en denken aan elkaar.
Menswaardige wereld
In het Apostolisch Genootschap hebben we ons doel lang samengevat met ‘In liefde werken aan een menswaardige wereld’. Voor mij betekent dat ‘menswaardige’ ook dat we als waardige mensen met elkaar én met de aarde en al haar bewoners omgaan. We geloven dat al het leven uit één oorsprong voortkomt …
Intelligente wezens
Geld uitgeven kan makkelijk gedachteloos, maar de impact die consumptie heeft op de wereld is niet voor elke uitgave hetzelfde. Iets wat op het oog weinig kost, kan aan de andere kant van de aarde veel vervuiling en uitputting van de bodem veroorzaken, of bijdragen aan het soort klimaatverandering waarop we niet zitten te wachten. Als enigszins intelligent wezen kunnen we daar rekening mee houden.
Opnieuw bezinnen
Het leven is een zoektocht. Soms leef je een beetje op de automatische piloot of in een overlevingsmodus. Maar op andere momenten is er hopelijk ruimte om je relatie tot het andere en de anderen te overdenken en waar nodig bij te stellen. Liefde vraagt om een gebaar, in doen en in laten, in het geziene en in de stilte van het eigen denken. Die levenshouding wil ik ook dagelijks betrachten. Ik denk dat het goed is dat we ons daarop (alweer J) opnieuw bezinnen en daarvoor opnieuw vastleggen.
Ruud Lekkerkerk, voorganger gemeenschap Rockanje
Maaike Blomsma, geestelijk verzorger gemeenschap Gouda
Alexander Tuinstra, geestelijk verzorger district Leiden
1 Luc Hoogenstein: Mijn 1000 soorten tuin, Noordboek, 2023
2 Vertaling: Consumeer minder, gebruik je spullen opnieuw, recycle je afval en laat liefde leidend zijn.